อาคารควรค่าแก่การอนุรักษ์

ค้นหา

คุ้มเจ้ายอดเรือน

| Written by ชนสรณ์ บุญจำนงค์ | Hits: 3625

คุ้มเจ้ายอดเรือน

ที่ตั้ง เลขที่ 4 ถนนรถแก้ว ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน

ผู้ครอบครอง ลูกสาวของกาญจนา มหาแสน ทั้ง 4 คน คือ รัษฏ์กนก รัฐระวี ระพีพร และช่ออุษา

ปีที่สร้าง พ.ศ. 2470

ปีที่ได้รับรางวัล พ.ศ. 2554

ประวัติ

อาคารคุ้มเจ้ายอดเรือน ถูกสร้างขึ้นพร้อมกับเรือนครัว และยุ้งข้าวในเนื้อที่กว้างขวาง โดยเจ้าหลวงจักรคำขจรศักดิ์ซึ่งเป็นเจ้าผู้ครองนครลำพูนองค์สุดท้าย เพื่อใช้เป็นที่อยู่อาศัยของเจ้ายอดเรือน ณ ลำพูน ผู้เป็นชายา ในปี พ.ศ.2470 แต่ในเวลานั้นเจ้ายอดเรือน ณ ลำพูน ยังคงอาศัยอยู่ที่คุ้มหลวง เรือนพักอาศัยหลังนี้จึงได้ให้ผู้พิพากษาจังหวัดลำพูนเช่า จนกระทั่งเจ้าหลวงจักรคำขจรศักดิ์ ถึงแก่พิราลัยในปี พ.ศ. 2486 เจ้ายอดเรือน ณ ลำพูน จึงได้ย้ายออกจากคุ้มหลวงเข้ามาอยู่อาศัยที่เรือนหลังนี้พร้อมกับหลานสาว 7 คน เมื่อเจ้ายอดเรือน ณ ลำพูน ถึงแก่กรรมในปี พ.ศ. 2506 เรือนหลังนี้จึงตกแก่หลานคนเล็ก คือนางกาญจนา มหาแสน ปัจจุบันกรรมสิทธิ์ในที่ดิน อาคารคุ้มเจ้ายอดเรือน และสิ่งปลูกสร้างอื่นๆ อยู่ในความดูแลของลูกสาวนางกาญจนา มหาแสน ทั้ง 4 คน คือ นางรัษฏ์กนก นางรัฐระวี นางสาวระพีพร และนางช่ออุษา ซึ่งปัจจุบันเจ้าของเรือนไม่ได้พักอาศัยอยู่ในเรือนหลังนี้แล้ว

อาคารคุ้มเจ้ายอดเรือน เป็นเรือนไม้สักชั้นเดียวใต้ถุนสูง ฐานรากและเสาเรือนเป็นคอนกรีต ชั้นล่างมีห้องทำงานและเก็บหนังสือซึ่งต่อเติมขึ้นภายหลัง ชั้นบนประกอบด้วยเรือนพักอาศัยใหญ่ เรือนพักอาศัยรอง และเรือนเล็กที่ต่อเติมขึ้นภายหลังเพื่อใช้เป็นห้องน้ำและห้องเตรียมอาหาร โดยเรือนทั้ง 3 หลัง เชื่อมต่อกันด้วยชานแล่น สำหรับเรือนพักอาศัยใหญ่เคยใช้เป็นห้องนอนของเจ้ายอดเรือนณ ลำพูน รวมทั้งห้องรับแขก ห้องอาหาร ห้องนั่งเล่น และห้องนอนเล็ก ส่วนเรือนพักอาศัยรองเคยใช้เป็นห้องนอนของหลานๆเจ้ายอดเรือน ณ ลำพูน เรือนพักอาศัยทั้ง 2 หลัง สร้างด้วยไม้สักเป็นส่วนมาก ระยะระหว่างพื้นถึงฝ้าเพดานค่อนข้างสูง มีช่องระบายอากาศใต้เพดานไม้ระแนงเพื่อระบายอากาศ โครงสร้างหลังคาเป็นไม้เนื้อแข็ง หลังคาเป็นทรงจั่วมนิลา มุงด้วยกระเบื้องว่าว มุมยอดจั่วและมุมชายคาประดับประดาด้วยสะระไน ประตูไม้และหน้าต่างบานเปิดคู่ไม้

ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา อาคารคุ้มเจ้ายอดเรือน ซึ่งถือว่าเป็นเรือนพักอาศัยในระดับเจ้าครองนครได้รับการดูแลรักษา เป็นอย่างดี ทำให้สภาพของเรือนมีความสมบูรณ์ ปัจจุบันนี้ เจ้าของเรือนกำลังดำเนินการปรับปรุงเรือนเพื่อให้กลายเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรมที่สำคัญอีกแห่งของเมืองลำพูนในอนาคต

 

Chao Yod Ruen House

Location 4 Rot Kaew Road, Tambon Nai Muang, Amphoe Mueang, Lampoon Province

Proprietor Kanjana Mahasaen’s daughters: Ruskanok, Ratrawe, Rapiporn, Cho-usa

Date of Construction 1927

Conservation Awarded 2011

History

Chao Yod Ruen House, a kitchen and a rice storage were built together by Chao Luang Jakkum Kajornsak, the last Ruler of Lampoon, as a residence of his wife, Chao Yodruen Na Lampoon in 1927. After he passed away in 1943, Chao Yodruen Na Lampoon and her 7 nieces moved to stay in this house. After she passed away in 1963, the house is belonged to her youngest niece, Mrs. Kanjana Mahasaen. Today, it is under care of Mrs. Kanjana’s 4 daughters who do not reside in the house.

It is a single storey teakwood building with raised floor supported by concrete pillars. The ground floor was enlarged later for an office and a bookstore room. The upper floor consists of a major unit, a secondary unite and a small unit for a kitchen and a bathroom which were added later. There is a terrace connecting all 3 units. The distance between the floor and the ceiling is quite high with ventilation holes under the ceiling. The gable roof of woodwork is covered with kite shaped concrete roof tiles. The corners of the gable and the eaves are decorated with Saranai (the traditional Lanna style).

Chao Yod Ruen House is a valuable building in Lampoon Province. Presently, the owners have improved the house to be a source of knowledge of history and architecture.