อาคารควรค่าแก่การอนุรักษ์

ค้นหา

บ้านไทพวน พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ บ้านเชียง

| Written by ชนสรณ์ บุญจำนงค์ | Hits: 5745

บ้านไทพวน พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ บ้านเชียง

ที่ตั้ง ถนนราษฎร์บำรุง ตำบลบ้านเชียง อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี

ผู้ครอบครอง กรมศิลปากร

ปีที่ได้รับรางวัล พ.ศ. 2550

ประวัติ

บ้านไทพวน บ้านเชียง ตั้งอยู่ห่างจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ บ้านเชียง ไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ประมาณ 700 เมตร เดิมเป็นบ้านของนายพจน์ มนตรีพิทักษ์ บ้านหลังนี้สร้างอยู่ในบริเวณแหล่งโบราณคดีที่เคยขุดพบโบราณวัตถุจำนวนมาก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จมาทอดพระเนตรหลุมขุดค้นเมื่อวันที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2515 โดยได้ประทับ ณ บ้านหลังนี้ ทรงถามถึงทุกข์สุข และชีวิตความเป็นอยู่แบบไทพวน ต่อมาภายหลังนายพจน์ได้มอบให้แก่กรมศิลปากรดูแล โดยจัดให้เป็นส่วนหนึ่งในการจัดแสดงของพิพิธภัณฑ์ธสถานแห่งชาติ บ้านเชียง เพื่อนำเสนอเรื่องวิถีชีวิตของชาวไทพวน และยังใช้เป็นพื้นที่ประกอบกิจกรรมทางวัฒนธรรมในโอกาสต่างๆ

บ้านไทพวนหลังนี้เป็นเรือนไม้จริง หลังคาจั่วมุงแป้นเกล็ด ยกใต้ถุนสูง ฝาไม้ตีซ้อนเกล็ด หน้าต่างเป็นบานคู่ไม้ขนาดเล็ก ตัวเรือนแต่ละหลังเชื่อมต่อกันด้วยชานไม้ และมียุ้งข้าวแยกต่างหากอีกหลังหนึ่ง เรือนชาวไทพวนจะใช้บันไดพาดกันชานด้านในการขึ้นลง และจะเก็บบันไดขึ้นบนเรือนในตอนกลางคืนเพื่อความปลอดภัย เป็นรูปแบบหนึ่งของเรือนพื้นถิ่นในประเทศไทย

การปรับเปลี่ยนพื้นที่ใช้สอยของบ้านไทพวนหลังนี้จากการพักอาศัยเป็นพื้นที่เผยแพร่ความรู้แก่นักศึกษา นักวิจัย และผู้สนใจทั่วไปเกี่ยวกับสถาปัตยกรรมและความเป็นอยู่ของชาวไทพวนแสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของนายพจน์ และกรมศิลปากรในการรักษามรดกวัฒนธรรมที่สำคัญของพื้นที่ รวมทั้งสามารถรักษารูปแบบ วัสดุดั้งเดิมและสภาแวดล้อมโดยทั่วไปได้

Tai Phuan House, Ban Chiang

Location Ratbamroung Road, Tambon Ban Chiang, Amphoe Nong Han, Udon Thani Province

Proprietor Fine Arts Department

Conservation 2007

History

The Fine Arts Department has conserved an important Tai Phuan house formerly belonged to Mr. Phot Montriphithak, situated approximately 700 metres to the southeast of Ban Chiang National Museum. The land on which the house stands is an archaeological site where several archaeological finds had been discovered by excavation. H.M. King Bhumibol Adulyadej and H.M. Queen Sirikit visited the excavation site at Mr. Phot’s house on 20th March, 1972 and had taken refreshments at the house. Mt. Phot, later gave the house and land to the Fine Arts Department

This house comprises a group of wooden houses with gable roofs finished with wooden tiles (Pan Kled), raised floor, overlapped wooden plank walls, and small wooden windows. The houses are connected by wooden deck. Arice storage is situated separately in the area; an interesting feature of Tai Phuan house is that the staircase is movable. During daytime, the staircase is placed in front of the house and, during nighttime, it is pulled up and put away for security reason. The house is an example of vernacular houses in Thailand and has opened for visitors as part of exhibitions on Ban Chiang World Heritage Site.