ตึกนารีสโมสรและตึกแสงอาทิตย์

ที่ตั้ง ทำเนียบรัฐบาล เลขที่ 1 ถนนพิษณุโลก แขวงดุสิต เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร

ผู้ครอบครอง สำนักนายกรัฐมนตรี

ปีที่สร้าง สมัยรัชกาลที่ 6

ปีที่ได้รับรางวัล พ.ศ. 2548

พื้นที่ทำเนียบรัฐบาล เดิมคือ บ้านนรสิงห์ ซึ่งเริ่มต้นมีเพียงตึกไกรสรเป็นอาคารหลัก โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สร้างพระราชทานแก่ พลเรือเอก เจ้าพระยารามราฆพ (หม่อมหลวงเฟื้อ พึ่งบุญ) ผู้เคยดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการมหาดเล็กและผู้บัญชาการกรมมหรสพ หลังจากนั้น เจ้าพระยา รามราฆพ ได้สร้างตึกพระขรรค์ และตึกแสงอาทิตย์ รวมทั้งสิ่งปลูกสร้างอื่นๆ ภายในบริเวณบ้าน ต่อมาในปี พ.ศ. 2484 รัฐบาล ได้ซื้อบ้านนรสิงห์เพื่อใช้เป็นที่ตั้งทำเนียบรัฐบาล และเปลี่ยนชื่อตึกไกรสอนเป็นตึกไทยคู่ฟ้า เมื่อบ้านนรสิงห์เปลี่ยนเป็น ทำเนียบสามัคคีชัย (ชื่อในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรี) ก็ได้เปลี่ยนชื่อตึกพระขรรค์เป็นตึกนารีสโมสร ใช้เป็นที่ประชุมงานในส่วนของท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม ปัจจุบันเป็นที่ทำการสำนักโฆษก สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี และศูนย์แถลงข่าวรัฐบาล ส่วนตึกแสงอาทิตย์นั้นปัจจุบันใช้เป็นที่ทำการไปรษณีย์ สาขาทำเนียบรัฐบาล

ตึกนารีสโมสร เป็นอาคารชั้นเดียว รูปแบบสถาปัตยกรรมเอคเลคติค (Eclectic) ลักษณะเด่นของอาคารคือการใช้องค์ประกอบสถาปัตยกรรมที่หลากหลายมาผสมผสานกัน อาทิ ทรงหลังคาปั้นหยาเปลี่ยนมุม ทางเข้าซุ้มโค้งครึ่งวงกลม หน้าต่างรูปทรงเรขาคณิต มุขทรงโค้ง และหลายเหลี่ยม ประกอบด้วย เสาประดับและลวดลายปูนปั้น ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมอิทธิพลตะวันตกที่เป็นที่นิยมสมัยรัชกาลที่ 6

ตึกแสงอาทิตย์ ตั้งอยู่ทางด้านใต้ของตึกนารีสโมสร เดิมเป็นที่ตั้งของห้องบันไดที่ใช้เชื่อมต่อไปยังตึกอื่นๆ แต่ปัจจุบัน ทางเชื่อมได้ถูกตัดออก รวมทั้งตึกที่เชื่อมต่อกัน อาทิ ตึกพึ่งบุญ และตึกในกลุ่มเดียวกัน (ปัจจุบันหลายอาคารได้ถูกรื้อถอนไปแล้ว) ร่องรอยของทางเชื่อมยังปรากฏอยู่เป็นกันสาดของประตูทางเข้าตึกแสงอาทิตย์ในปัจจุบัน รูปแบบของอาคารเป็นอาคาร 3 ชั้นหลังคาปั้นหยาเปลี่ยนมุม รูปแบบสถาปัตยกรรมเอคเลคติค (Eclectic) ผังเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัสปาดมุมทั้ง 4 ด้าน ตกแต่งผนังด้วยลวดบัว หน้าต่างชั้นล่างเรียงลดหลั่นตามแนวบันได หน้าต่างชั้นบนสุดปาดมุมบนทั้งสองข้าง ลักษณะโดยรวมเหมือนหอคอย

ถึงแม้อาคารหลายหลังในบริเวณบ้านนรสิงห์จะถูกรื้อถอนไปแล้ว แต่อาคารที่ยังคงอยู่ก็ยังได้ทำประโยชน์ ทรงคุณค่าทางสถาปัตยกรรมและประวัติศาสตร์ เป็นโบราณสถานและมรดกวัฒนธรรมที่มีชีวิต ซึ่งสำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรีในสมัยรัฐบาลต่างๆ ได้ทำการอนุรักษ์อาคารทางประวัติศาสตร์ที่ยังคงอยู่เป็นลำดับ เพื่อรักษามรดกทางวัฒนธรรมและการใช้สอยที่เหมาะสม

Narisamoson Building, Saeng Athit Building, Government House

Location Government House, Nakhon Pathom Road, Khwaeng Dusit, Khet Dusit, Bangkok

Proprietor Office of the Prime Minister

Date of Construction Reign of King Rama VI

Conservation Awarded 2005

History

The Government House was originally called “Ban Norasing”, a noble residence built by order of King Rama VI to be given to Admiral Chao Phraya Ramrakhop (Mom Luang Fuea Phuengbun), who was the Viceroy of the Royal Household and Commander of Department of Performance Arts. In later periods, the government bought the house to be used as the Office of the Prime Minister since 1941.

Buildings in the complex which have received the Architectural Award 2005 are Narisamoson Building and Saeng Athit Building.

Narisamoson Building is a single-storey, Eclectic style architecture originally called “Tuek Phra Khan” (Phra Khan Building), a contemporary building to Tuek Thai Khu Fa (originally “Tuek Kraison”). The building’s distinguished features are the mixture of various architectural elements i.e. mansard roof, true arched entrance porch, geometric-shaped windows, curved and polygonal porticos with decorative columns and stuccos ornaments; Western influenced style popular in the reign of King Rama VI. At present, the building is used as an office building.

Saeng Athit Building is situated to the south of Narisamoson Building. It was originally a staircase hall that linked a group of buildings in the house. Later, the connecting corridors were removed and adjacent buildings were demolished i.e. Tuek Phueng Bun and other buildings in the group. Trace of a connecting corridor still remains as a canopy over the entrance. The building is 3-storey, mansard roof, Eclectic style architecture with cut-cornered rectangular plan. The walls are decorated with mouldings, windows on lower floors are placed on different levels following the staircase slope and the windows on top floor are cut-cornered at the top. Overall image of the building is similar to a tower. It is used as Government House Branch of Thailand Post.

Although several buildings in the Norasing House complex were demolished, the remaining ones are still functional as well as being of historic value and a monumental cultural heritage.